Ávöxtun ríkisins er mun öruggari og betri en ávöxtun borgarans sem fjárfestir á móti ríkinu.
Marinó G. Njálsson skrifar:
Hlutdeildarlán eru ekki lán í þeim skilningi. Þau eru framlag ríkisins til kaupa þess á eignarhlut á móti borgara sem er að kaupa sér húsnæði. Það er því fjárfesting ríkisins í húsnæði á móti borgaranum. Ríkið sleppur hins vegar við að greiða allan kostnað af húsnæðinu, svo sem viðhaldskostnað og fasteignagjöld, þrátt fyrir að eiga í reynd allt að 20% í húsnæðinu. Svo kjánalegt sem það er, þá gæti ríkið hagnast af því að borgarinn sem á í þessum viðskiptum með ríkinu, myndi fara í framframkvæmdir sem ykju verðmæti eignarinnar.
Að segja þessi „lán“, þ.e. fjárfestingu ríkisins, vera vaxtalaus er síðan líka rangt. Vextir/ávöxtunin ræðst af því hvernig húsnæðisverð þróast. Ávöxtun ríkisins er mun öruggari og betri en ávöxtun borgarans sem fjárfestir á móti ríkinu. Borgarinn þarf að greiða vexti af lánum sínum, fasteignagjöld og viðhaldskostnað og hafi hann tekið verðtryggt lán, þá leggjast verðbætur ofan á höfuðstól eftirstöðvanna. Gleymum því ekki að „[e]ndurgreiðslufjárhæðin nemur sama hlutfalli af söluverði íbúðarhúsnæðis við endurgreiðslu og upphafleg lánveiting nam af kaupverði.“
Miðað við heilbrigðan fasteignamarkað, þá mun fasteignaverð hækka og með hækkandi fasteignaverði hækkar endurgreiðslufjárhæð hlutdeildarlánsins. Sú hækkun vinnur gegn hækkun á eigin fé borgarans í eigninni. Sá sem kaupir eign á 30 m.kr. og leggur 7.5 m.kr. í eigið fé nýtur óskipt góðs af hækkandi fasteignaverði. Fái sá hinn sami 6 m.kr. frá ríkinu, þarf að greiða ríkinu 20% af söluverðinu til baka. Sé hækkunin 5 m.kr., hækkar hlutur ríkisins um 1 m.kr., 2 m.kr. hækki verð eignarinnar um 10 m.kr., o.s.frv. Þessi fjárhæð, hver sem hún verður, dregst frá arðsemi borgarans (eða eykur á tap hans). Það getur vel verið að hún standi ekki undir ávöxtunarkröfu ríkisins, en þetta er ígildi vaxtagreiðslu og því eru hlutdeildarlánin EKKI vaxtalaus.
Greinin birtist fyrst á Faebooksíðu Marinós.