![](https://www.midjan.is/wp-content/uploads/2019/03/Gunnar-Smári-Egilsson.jpg)
Fréttaskýring eftir Gunnar Smára:
Ef við tökum lægsta taxta leikskólastarfsmanns samkvæmt því sem Reykjavíkurborg tiltók í frétt sinn í dag, 311 þús. kr. í grunnlaun og 31 þús. kr. í álagsgreiðslur (10% ofan á laun) og förum með þetta gengum hækkanir lífskjarasamninganna þá myndi fyrsta hækkun koma 1. apríl í fyrra (sem yrði þá afgreidd með eingreiðslu), næsta í apríl í ár, svo 1. janúar 2021 og loks 1. janúar 2022.
Hækkanir yrðu þessar:
- Fyrir samninga: Grunnur 311.000 kr. + álag 31.100 = 342.100 kr.
- 1. apríl 2019: Grunnur 328.000 kr. + álag 32.800 kr. = 360.800 kr.
- 1. apríl 2020: Grunnur 352.000 kr. + álag 35.200 kr. = 387.200 kr.
- 1. janúar 2021: Grunnur 376.000 kr. + álag 37.600 kr. = 413.600 kr.
- 1. janúar 2022: Grunnur 401.000 kr. + álag 40.100 kr. = 441.100 kr.
Hluti af lífskjarasamningnum var skattabreytingar frá ríkissjóði, svo við skulum fara með einstakling á leigumarkaði í gegnum þetta tímabil, látum hann greiða skatta, félagsgjöld og í lífeyrissjóð og fá hámarks húsaleigubætur.
Fyrir samninga hefði þessi einstaklingur borgað 32.888 kr. í nettóskatt (tekjuskattur mínus húsaleigubætur) og borið 9,6% skattbyrði. Eftir skatt, lífeyrissjóð og félagsgjöld væri hann með 293.133 kr. til ráðstöfunar. Framfærsluviðmið umboðsmanns skuldara eru 169.924 kr. Starfsmaðurinn hefði því 123.209 þús. kr. upp í húsaleigu. Það er nánast óþekkt að hægt sé að leigja íbúð á því verði. Við skulum láta þennan starfsmann leigja 2. Herbergja 50 fermetra íbúð á 150 þús. kr., með rafmagni, hita og hússjóð, sem þykir gott verð. Þessi starfsmaður er þá í 26.791 kr. í mínus í upphafi. Hann sveltur síðustu 5 daga mánaðarins. Þannig er staðan í dag og búin að vera árum saman.
Stökkvum nú til 2022. Þá er skatthlutfallið búið að hækka í 12,4% (launin hækka meira en sem nemur áhrifum skattalækkana ríkisins) og ráðstöfunartekjurnar komnar í 365.628 kr. En þetta er inn í framtíðinni, svo framfærslan hefur líka hækkað. Ef við miðum við verðlagsforsendur fjárlaga fyrir 2020 þá er framfærslan komin í 184.239 kr. Og ef við gerum ráð fyrir að húsaleigan hækki árlega um 2,5% umfram verðlag, sem er mjög varlega áætlað, þá verður hún komin í 175 þús. kr. Starfsmaðurinn á þá eftir 6.389 kr. af launum sínum þegar hann er búinn að borga húsaleigu og nauðþurftir.
![](https://www.midjan.is/wp-content/uploads/2020/02/Miðjan-1545x2000.png)
Það er því hægt að áætla með svona dæmi að lífskjarasamningarnir, sem svo eru kallaðir, geti fært einstakling á leigumarkaði sem vinnur á leikskóla Reykjavíkur upp fyrir hungurmörk. Ef við berum saman á föstu verðlagi það sem þessi einstaklingur á til ráðstöfunar upp í húsnæði eftir framfærsluviðmið Umboðsmanns skuldara þá hækkar þessi upphæð úr 123 þús. kr. í 167 þús. kr. á þessum tæplega fjögurra ára tímabili, um 44 þúsund krónur. Þau sem hafa verið á leigumarkaði vita hversu rokgjarn þessi ávinningur getur verið, áhættan á að leigan hækki ekki umfram 11 þús. kr. á ári. Ef það myndi gerast sæti þessi starfsmaður í sömu spörum eftir lífskjarasamninganna og áður.
Þá kemur að tilboði Reykjavíkur sem hljóðar upp á 460 þús. kr. við lok samningstímans. Að teknu tilliti til skatta og tilheyrandi hækkar þessi upphæð, ráðstöfunarfé starfsmannsins um 8 þús. kr. til viðbótar við lok samningsins, í árslok 2022 (eftir þing og sveitarstjórnarkosningar). Samanlögð hækkun ráðstöfunarfjár eftir framfærslu en fyrir húsaleigu er þá 54 þúsund, 44 þúsund vegna samninganna í vor og 8 þúsund vegna tilboðs Reykjavíkurborgar. 150 þús. kr. íbúðin (með hita, rafmagni og hússjóði) má þá ekki hækka umfram 13-14 þús. kr. á ári ef ávinningurinn á ekki á eyðast.